Gdzie i jak szukać fizjoterapii sportowej?
„Sport przestał być tylko pasją. To styl życia i najlepsza inwestycja w siebie.”
Elite Health Institute
Każdego roku rynek usług sportowych odnotowuje wzrost wartości oraz cieszy się zwiększonym zainteresowaniem zarówno wśród czynnych klientów jak i inwestorów. Ten segment rynku obejmuje szereg usług i produktów związanych nie tylko ze sportem zawodowym, ale w dużej mierze z rekreacją, turystyką oraz przede wszystkim sportem dla zwiększenia zdrowia, dobrego samopoczucia i długowieczności.
Do usług branży sportowej zaliczamy siłownie, fitness kluby, usługi edukacyjne i szkoleniowe, organizacje wydarzeń i imprez sportowych, e-sport i aktywności online oraz coraz to bardziej popularne i potrzebne usługi związane z fizjoterapią sportową, spa & wellness oraz well-being & beauty.
Świadomość zdrowotna społeczeństwa ulega poprawie i coraz częściej idzie w kierunku profilaktyki i salutogenezy, w obrębie których usługi fizjoterapeutyczne oraz treningowe są najbardziej efektywne.
Co to jest fizjoterapia sportowa i czy coś takiego naprawdę istnieje?
Odpowiadając na to pytanie musimy zrozumieć czym zajmuje się fizjoterapia i z czego się składa. Głównym działem fizjoterapii jest leczenie ruchem tzw. kinezyterapia. Obecnie nauczana jest na uczelniach wyższych na bardzo niskim poziomie, wynikającym z przekazywania studentom średniowiecznej wiedzy całkowicie niedostosowanej do potrzeb naszych klientów i pacjentów. Aktualnie na rynku usługi kinezyterapii figurują pod chwytliwą nazwą „Trening medyczny”.
Fizjoterapia sportowa jest połączeniem wszelkich form terapii fizjoterapeutycznych (terapia manualna, terapia powięziowa, osteopatia, masaż, fizykoterapia) z odpowiednią formą treningu (trening medyczny, trening motoryczno-medyczny, trening funkcjonalny) dostosowaną do potrzeb danej dyscypliny sportu lub aktywności fizycznej, którą to powinno się scharakteryzować pod kątem biomechaniki, fizjologii wysiłku i teorii treningu sportowego.
Sama realizacja terapii i treningu nie jest wystarczająca, aby można było nazwać się placówką specjalizującą się w fizjoterapii sportowej. Odniesienie sukcesu w leczeniu ruchem, usprawnianiu, odbudowie i poprawie funkcji organizmu sportowca zależy od umiejętności i kompetencji fizjoterapeuty prowadzącego.
Możemy wyszczególnić 3 obszary, których zakres może świadczyć o wiarygodności placówki i jakości świadczonych przez nią usług.
Obszar nr 1 – wyposażenie placówki.
Ideą treningu w kontekście fizjoterapii sportowej jest zaprogramowanie odpowiednich ćwiczeń, których to wpływ spowoduje uruchomienie biologicznych reakcji w organizmie pod kątem leczenia i usprawniania. Efektywność ćwiczeń wiąże się z nauczaniem naszych pacjentów nowych lub kolejnych umiejętności oraz konsekwentną i regularną realizacją programu treningowo – terapeutycznego. Program treningowy powinien dotyczyć głównych i najbardziej efektywnych zbiorów ćwiczeń na które składają się: ćwiczenia siłowe, gimnastyczne, rozciągające, lokomocyjne, rolowania i mobilizacje stawowe oraz analiza techniki wykonywania ćwiczeń z dyscypliny sportowej, uprawianej przez naszego klienta. Sale ćwiczeń do realizacji treningu powinny zawierać maty, sztangi, hantle, kettle, klatki do treningu siłowego, rollery i piłki do rolowania, bieżnie, rowerki, orbitreki (tzw. sprzęt kardio), przybory gimnastyczne. Rozbudowane atlasy ćwiczeń, wyrafinowane sprzęty oraz kosmiczne technologie diagnostyczno – pomiarowe są oczywiście mile widziane, aczkolwiek są tylko i wyłącznie dodatkiem a nie głównymi narzędziami do realizacji efektywnego procesu fizjoterapii sportowej. Wyposażenie naszego pacjenta w umiejętności, dzięki którym odniesie sukces na polu swojego zdrowia i sprawności wiąże się z przyswojeniem wiedzy, ćwiczeń i zachowań ruchowych, które to będzie mógł realizować praktycznie wszędzie, bez ograniczeń związanych z wyposażeniem danego miejsca. Innymi słowy nabycie umiejętności ćwiczeń gimnastycznych, rozciągania oraz pracy na wolnych ciężarach jest o wiele bardziej wartościowe, niż nowoczesne pseudo-technologie, które czynią nasz proces treningowy może bardziej efektownym, ale na pewno nie efektywnym.
Obszar nr 2 – kompetencje kadry (fizjoterapeuci, trenerzy).
Kompetencje to wykształcenie oraz szereg uprawnień, pozwalających na realizację procesu leczenia i usprawniania w sposób bezpieczny i efektywny. Obecna niska jakość nauczania na uczelniach wyższych jest niewystarczająca do wykonywania swojej pracy w sposób zapewniający jakość świadczenia usług. W związku z tym trener/fizjoterapeuta powinien w sposób ciągły dokształcać się poprzez branie udziału w komercyjnych szkoleniach branżowych, które oferują naukę wielu skutecznych metod pracy oraz aktualną wiedze na wysokim poziomie merytorycznym. Na nieustanny proces powiększania swojego warsztatu pracy wpływa podstawowa i najlepsza metoda, jaką jest czytanie i kolekcjonowanie książek na potrzeby swojej pracy i rozwoju nie tylko zawodowego ale intelektualno-kulturowego. Wbrew powszechnym złym trendom i nonsensownym opiniom, żaden e-book czy inna wersja elektroniczna nie zastąpi zwykłej KSIĄŻKI.
„LIBRI AMICI, LIBRI MAGISTRI„
(Książki są przyjaciółmi, książki są nauczycielami).
Obszar nr 3 – doświadczenie i umiejętności sportowo – terapeutyczne.
„Jak Cie widzą, tak Cię piszą”.
Wychodząc z pozytywnych intencji tego znanego powiedzenia możemy ocenić kompetencje fizjoterapeuty – trenera do którego trafiliśmy już na pierwszej wizycie. Pierwszą i podstawową rzeczą na którą warto zwrócić uwagę jest po prostu wygląd zewnętrzny. Oczywiście nie każdy trener i fizjoterapeuta pracujący ze sportowcami i ludźmi aktywnymi fizycznie powinien wyglądać jak kulturysta i mistrz sportu… nie o to w tym chodzi. Naturalnie sylwetka osoby uprawiającej sport może mieć różny wygląd. Na pewno będąc czynnie uprawiającymi sport osobami rozpoznacie czy wasz fizjoterapeuta – trener jest częścią świata kultury fizycznej, czy wręcz przeciwnie – pochodzi z innej planety.
Wygląd nie zawsze idzie w parze z umiejętnościami i wiedzą, dlatego też zwróćmy uwagę na sposób wysławiania, komunikacji, znajomość nomenklatury technicznej oraz efektywność procesów dydaktycznych i metodycznych, jakie stosuje nasz prowadzący. Skrupulatna diagnoza, określenie celów i ram czasowych, w których zostanie zrealizowany proces leczenia i usprawniania, są kluczowe i świadczą o profesjonalizmie specjalisty do którego trafiliśmy.
Kucharz, który nie próbuje swojej potrawy przed podaniem, nie może powiedzieć czy jest dobra. Trener, który nie trenuje i sporadycznie ćwiczy, nie ma prawa zadawać ćwiczeń swoim pacjentom, gdyż nie rozumie ich oddziaływania na organizm ludzki – zarówno tego pozytywnego, jak i negatywnego w przypadku złego doboru obciążeń.
„Manus sapiens non solum curat, sed et cogitat”
(Ręka mądra nie tylko leczy, ale i myśli)
Są ręce, które naprawdę leczą i są ręce, które tylko w sposób mechaniczny robią słabą robotę bez pierwiastka myślenia. Programowanie leczenia i usprawniania to proces wymagający wiedzy i umiejętności praktycznych od strony anatomii, fizjologii, biomechaniki, umiejętności komunikacji, psychologii oraz wieloletniego doświadczenia, wynikającego z bycia aktywnym uczestnikiem kultury fizycznej i wielu dyscyplin sportowych. Humanistyczne podejście do drugiego człowieka, pełne zaangażowania i wniesienia do procesu jakości, może być tylko efektywne wtedy, kiedy sami jako specjaliści jesteśmy częścią tego procesu.
Bardzo dobre fizjo-placówki to miejsca tworzone przez ludzi kompetentnych, wykształconych, doświadczonych i przede wszystkim praktyków, których masz okazje zobaczyć na pierwszej lini frontu – na sali, kiedy sami wykonują swój trening lub ćwiczą z Tobą pokazując technikę ćwiczeń i właściwą drogę do osiągnięcia sprawności psychofizycznej.
